fot. Muzeum Ziemi Krajeńskiej

Dzień Zaduszek jest w polskiej tradycji obchodzony szczególnie #uroczyście. Udajemy się tłumnie na cmentarze by poprzez modlitwę i zapalenie zniczy dać świadectwo naszej pamięci o tych którzy odeszli. Zanosimy naszym bliskim również kwiaty. Zwyczaj ten rozpowszechnił się naszym kraju stosunkowo późno, bo dopiero około połowy XIX w.

Oczywiście roślinność była istotnym elementem przestrzeni grzebalnej od momentu, kiedy rozpowszechniły się cmentarze pozamiejskie, czyli na przełomie XVIII i XIX w. Sadzono między mogiłami drzewa, krzewy, paprocie nie tylko po to by upiększyć otoczenie. Rośliny swą mocą odradzania się wraz z każdą wiosną symbolizowały nadzieję na zmartwychwstanie. Nadto zachowały się jeszcze rudymenty słowiańskiej wiary w możliwość wcielania się dusz ludzkich w drzewa, a tym samym w ich szczególną magiczna siłę. Na ich gałązkach matki zatroskane o zdrowie dzieci wieszały wstążki i gałganki aby umarli zabrali chorobę do swego świata.

Wróćmy jednak do kwiatów. Moda na kupne wiązanki i wieńce przyszła do nas z Paryża. Stolica nad Sekwaną wyznaczała w XIX w. trendy nie tylko w modzie czy sztuce ale i w obyczajach, choć starsze pokolenia często utyskiwały na takie obce wtręty. Podobnie było z wieńcami, które początkowo traktowano jako wyraz „kupionego żalu”.

Co ciekawe przywiązywano sporą wagę do doboru gatunków kwiatów jakie miały się w owym wieńcu znaleźć, gdyż rośliny mają swoje symboliczne znaczenia i można nimi nie raz wyrazić więcej niż słowami, poniżej  kilka przykładów znaczeń gatunków najczęściej wybieranych do dekoracji grobów.

- Bluszcz:  oznacza wieczną miłość, wierność małżeńską

- Goździk: (czerwony) symbolizuje pasję Chrystusa oraz prawdziwą i czystą miłość.

- Irys: cierpienie, smutek, przebaczenie grzechów.

- Lilia: biała to symbol zmartwychwstania i odniesienie do dusz zbawionych, kwiat ten odnoszono zarówno do Marii jak i Chrystusa, oznaczał czystość i dziewiczość, prostotę i świętość.

- Mak: kwiat pierwotnie przeznaczony słowiańskiej bogini śmierci Nyji, symbol snu wiecznego i przelanej krwi.

- Piwonia: Casta herba – czyste ziele,  symbol wstydu i niewinności

- Róża: kwiat dumy i miłości, symbol odradzania się po śmierci, wiązana z Najświętszą Marią Panną. Kolce na łodygach odstraszały złe moce, zapobiegały także przed zagrożeniem czyhającym na cmentarzach na żywych, czyli przed wstawaniem z grobów zmarłych pod postacią upiorów czy strzyg.

- No dobrze a co z władczynią listopadowych bukietów czyli chryzantemą? Dziś te przepiękne rośliny kojarzą nam się praktycznie wyłącznie z zaduszkami i dekorowaniem grobów, do tego stopnia, że osoba obdarowana nimi na inną okazję czuje się nieco niepewnie. Niesłusznie, bowiem w Chinach z których owe złociste skarby jesieni pochodzą symbolizują szlachetność, szczęście … i długie życie. Czyż to nie piękny paradoks?

tekst: Anna Sergott

Materiał: Tomasz Pasieka / Muzeum Ziemi Krajeńskiej

Autor nie wyraża zgody na komentowanie artykułu.

Powrót Drukuj